Pracownik pod wpływem alkoholu - co zrobić?

Artykuł 17 ustawy dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi określa, że kierownik zakładu pracy lub osoba przez niego upoważniona mają obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy.

W tym artykule przyjrzymy się przepisom prawnym, które regulują te kwestie.

Pracownik pod wpływem alkoholu w pracy

Nowy przepis z art. 221d  § 1 Kodeksu pracy mówi o obowiązku pracodawcy, który nie może dopuścić do pracy pracownika, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 46 ust. 2 albo 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi albo zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy.

O stanie po użyciu alkoholu mówimy wtedy, gdy ilość alkoholu w organizmie

wynosi lub prowadzi do:

1) stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo 

2) obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. 

Stan nietrzeźwości zachodzi natomiast, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:

1) stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo 

2) obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3. 

Pracodawca nie może także zezwolić na pracę pracownika, który jest pod wpływem środka działającego podobnie do alkoholu (albo zachodzi realne i uzasadnione podejrzenie użycia go przez pracownika przed pracą lub w jej trakcie).

Pracownik pod wpływem alkoholu - co może zrobić pracodawca?

Powołując się na aktualne (stan prawny na wrzesień 2024r.) przepisy Kodeksu pracy, nietrzeźwość pracownika może być sprawdzona na dwa sposoby: 

1) w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników), 

2) w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników, pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu. 

Te same zasady mają zastosowanie w przypadku, gdy pracownik jest pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu tj. tzw. narkotyków.

Pracodawca powinien poinformować swoich pracowników (w układzie zbiorowym pracy, regulaminie lub obwieszczeniu) o warunkach, zasadach, grupie pracowników/stanowisk oraz  częstotliwości wykonywania kontroli trzeźwości pracowników. Informacja taka musi zostać przekazana z minimum 2-tygodniowym wyprzedzeniem przed planowaną kontrolą.

Pracownik pod wpływem alkoholu - zasady pomiaru

Podczas pomiaru ważne jest, by ustnik był wymieniany każdorazowo po użyciu i był otwierany w obecności pracownika/osoby badanej. Badania alkomatem nie wykonuje się przed upływem 15 minut od chwili zakończenia spożywania alkoholu.

Zgodnie z art. 221d  § 8 Kodeksu pracy, gdy wynik badania policji nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Jeśli badanie przeprowadzone przez policję stwierdzi i/lub potwierdzi nietrzeźwość pracownika, decyzja o zakwalifikowaniu okresu absencji w pracy należy do pracodawcy – może uznać ją za nieobecność usprawiedliwioną (z wynagrodzeniem lub bez), albo nieobecność nieusprawiedliwioną (bez wynagrodzenia).

Ponadto pracodawca może zastosować sankcje:
- kara porządkowa (upomnienie, nagana lub kara pieniężna);
- zwolnienie dyscyplinarne.

Pracodawca, który podejrzewa, że pracownik jest pod wpływem alkoholu w czasie pracy, ma obowiązek niedopuszczenia go do pracy. Takie podejrzenie może być uzasadnione m.in. chwiejnym chodem pracownika, zapachem alkoholu z jego ust czy bełkotliwą mową.

Obowiązkiem pracodawcy jest poinformowanie pracownika (w dowolnej formie), że nie zezwala na jego pracę ze względu na stan nietrzeźwości. 

Źródło: https://ksiegowosc.infor.pl/zus-kadry/inne/5678985,alkohol-w-pracy-alkomat-kodeks-pracy-przepisy-kary-badanie-pracownika-narkotyki-badanie-krwi-policja.html