Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej a BHP: podstawowe prawa i obowiązki pracowników

15.09.2023
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej a BHP: podstawowe prawa i obowiązki pracowników Omawianie konstytucyjnej gwarancji bezpieczeństwa pracy następuje praktycznie na każdym szkoleniu bhp. Konstytucja RP wskazuje jedynie ogólne gwarancje i prawa związane z pracą na różnych stanowiskach. Szczegółowe rozwinięcie tych prac i obowiązków zostało już zawarte w przepisach Kodeksu pracy a także w przepisach, ustanowionych na podstawie, aktów wykonawczych.

Konstytucja RP a BHP: podstawy prawne

Zgodnie z zapisami w Konstytucji RP, każdy pracownik ma prawo do pracy w warunkach zapewniających bezpieczeństwo i higienę pracy. Jest to jedno z fundamentalnych praw, które zapewniają godność każdemu pracownikowi oraz kształtują odpowiedzialny stosunek pracodawcy do pracowników.

W kontekście przepisów BHP konstytucyjne zagwarantowanie praw pracowników odgrywa kluczową rolę. Przepisy BHP są ściśle powiązane z tymi zapisami, tworząc ramy bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy.

Odpowiedzialność państwa w kontekście BHP

Zgodnie z Konstytucją RP (BHP), państwo ponosi odpowiedzialność za zapewnienie odpowiednich warunków pracy. Artykuł 68 stanowi, że państwo tworzy warunki dla bezpieczeństwa pracy oraz promuje działalność gospodarczą z uwzględnieniem dobra pracowników.

W tym kontekście, przepisy dotyczące BHP stanowią konkretne uregulowania, których celem jest realizacja konstytucyjnych zasad. Pracodawcy mają obowiązek przestrzegania tych przepisów, co obejmuje zapewnienie odpowiednich warunków pracy, dostarczanie niezbędnych środków ochrony osobistej oraz prowadzenie działań profilaktycznych.

Konstytucja a bezpieczeństwo pracy: obowiązki pracodawcy i prawa pracowników

Współczesne przepisy BHP opierają się na konstytucyjnych zasadach, które wyznaczają ramy dla odpowiedzialnego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

Pracodawcy mają obowiązek przestrzegania tych zasad poprzez:

  • Zapewnienie bezpiecznych warunków pracy;

  • Dostarczanie niezbędnych środków ochrony osobistej;

  • Szkolenie pracowników z zakresu BHP;

  • Prowadzenie systematycznych kontroli i ocen ryzyka zawodowego.

Z kolei pracownicy mają prawo do:

  • Pracy w bezpiecznym i higienicznym środowisku;

  • Otrzymywania informacji i szkoleń z zakresu BHP;

  • Korzystania z odpowiednich środków ochrony osobistej.


Konstytucja jest najwyższym prawem polskim. Zawiera m.in. katalog praw obywateli, dotyczący prawa pracy, przepisów bhp i ochrony zdrowia. Konstytucja RP daje gwarancje z zakresie ochrony pracy (artykuły 24, 66 i 68).

Co szczegółowo zawierają wymienione artykuły?

art. 24

  • praca znajduje się pod ochroną RP, zaś państwo sprawuje opiekę nad warunkami wykonywania pracy,

art. 66

  • gwarantuje prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy; realizację tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa (czyli Kodeks pracy),

  • prawo do dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów,

  • maksymalne normy czasu pracy określa ustawa (Kodeks Pracy),

art. 68

  • prawo do ochrony zdrowia.


Instytucja odpowiedzialna za ochronę zdrowia to Państwowa Inspekcja Sanitarna (popularnie określana jako: “sanepid”).

Sądową kontrolę zgodności ustaw z Konstytucją zapewnia Trybunał Konstytucyjny.


Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stanowi fundament dla przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Prawa i obowiązki pracodawców oraz pracowników są ściśle powiązane z konstytucyjnymi zasadami, które kształtują politykę bezpieczeństwa i higieny pracy. Realizacja tych zasad jest kluczowa dla zapewnienia bezpiecznego i zdrowego środowiska pracy dla wszystkich pracowników.

Skontaktuj się z nami

BEZPŁATNY TEST - zamów wybrane szkolenie